ELON MUSK
DUZENLENDI
Elon Musk veya tam adıyla Elon Reeve Musk (d. 28 Haziran 1971, Pretoria, Güney Afrika); mühendis, endüstriyel tasarımcı, teknoloji girişimcisi ve hayırseverdir.[6][7][8][9][10] Hebrew diline göre isminin anlamı meşe ağacıdır.[11]Doğduğu yer olan Güney Afrika Cumhuriyeti dışında, Kanada ve ABD vatandaşıdır[12] ve yirmi yaşında göç ettiği ABD'de yaşamaktadır.[13][14] Elon Musk, aynı zamanda günümüzde SpaceX uzay şirketinin kurucusu, CEO'su ve mühendislik ile tasarım ofisleri şefi;[15] erken yatırımcı,[16][not 1] Tesla otomotiv şirketinin CEO'su ve ürün mimarı,[19][20] The Boring Company şirketinin kurucusu,[21] Neuralink, Starlink ile OpenAI'nin kurucu ortağı ve ayrıca ilk eş başkanıdır.[22]
Musk, 2018 yılında Kraliyet Topluluğu Üyesi (FRS) seçildi.[23][24] Ayrıca Forbes dergisinin Aralık 2016'da yayımladığı "Dünyanın En Güçlü İnsanları" listesinde 24. sırada;[25] 2019'da, yine Forbes'un yayımladığı "Dünyanın En Yenilikçi İnsanları" listesinde ise ilk sırada yer aldı.[26] Musk'ın renkli kişiliği, film yapımcısı Jon Favreau'nin de dikkatini çekti ve 2010'da yayımlanan Iron Man 2 filminde kısa bir süre rol aldı. Buna ek olarak yapımcı Jon Favreau'nun, Elon Musk ve oyuncu Robert Downey Jr.'ı bir araya getirip zaman geçirdiklerini de bir röportajında koordine etmiştir.[27]
Ocak 2021'in ilk haftasında Elon Musk, Jeff Bezos'u geçerek yaşayan en zengin kişi oldu.[28]
Musk, Kanadalı bir anne ve Güney Afrikalı bir beyaz babanın çocuğu olarak Pretoria, Güney Afrika'da dünyaya geldi ve orada büyüdü.[29] Queen's Üniversitesine gitmek için Kanada'ya taşınmadan önce, kısa süreliğine Pretoria Üniversitesi'ne katıldı.[12] İki yıl sonra Pennsylvania Üniversitesine geçti ve burada Wharton Schooldan[30] ekonomi alanında lisans, fizik alanında ise B.A. ve B.Sc. derecelerini aldı.[31] Doktora derecesine başlamak için 1995 yılında Kaliforniya'ya taşındı ve Stanford Üniversitesinde, uygulamalı fizik ve malzeme bilimleri alanında yüksek lisans yaptı ancak akademik kariyer üzerinden devam etmek yerine iş kariyeri üzerinden devam etmeye karar verdi.[32] 1999'da Compaq tarafından 340 milyon dolara satın alınan bir web yazılım şirketi olan Zip2'yi, kardeşi Kimbal Musk ile birlikte kurdu. Musk, daha sonra çevrim içi bir banka olan X.com'u kurdu. 2000 yılında, bir önceki yıl PayPal'ı kuran ve Ekim 2002'de eBay'e 1,5 milyar dolara satan Confinity ile birleşti.[33][34][35]
Mayıs 2002'de Musk, günümüzde hâlen CEO'su ve mühendislik ile tasarım ofisleri şefi olduğu, havacılık teknolojisi üreticisi ve uzay taşımacılığı hizmetleri şirketi olan SpaceX'i kurdu. Elektrikli araç üreticisi Tesla Motors, Inc.'e (günümüzdeki Tesla, Inc.) kuruluşundan bir yıl sonra, 2004'te katıldı ve ürün mimarı oldu; 2008'de de şirketin CEO'su oldu. 2006'da, güneş enerjisi hizmetleri şirketi olan SolarCity'nin (günümüzdeki Tesla'nın bir yan kuruluşu) kurulmasına yardımcı oldu. Musk, 2015'te ise dost canlısı olarak gördüğü yapay zekâyı teşvik etmeyi amaçlayan, kâr amacı gütmeyen bir araştırma şirketi olan OpenAI'yi kurdu. Temmuz 2016'da, beyin-bilgisayar arayüzlerini geliştirmeye odaklanmış bir nöroteknoloji şirketi olan Neuralink'i kurdu. Musk, Aralık 2016'da elektrikli araçlar için optimize edilmiş yollara odaklanmış bir "altyapı ve tünel inşaatı" şirketi olan The Boring Company'yi kurdu. Musk, birincil iş arayışlarına ek olarak Hyperloop ismindeki yüksek hızlı bir ulaşım sistemi de tasarladı.
Musk, aynı zamanda alışılmışın dışında duruşlar sergilediği ve çok duyurulan skandallara neden olduğu için de eleştirilere konu oldu. 2018 Tham Luang kurtarma operasyonunda denizaltısı uygun bir seçenek olarak görülmeyip reddedildiğinde Musk, dalgıç takımının liderine "pedo adam" dedi. Dalgıç takımının lideri, Musk'a iftira davası açtı ancak California Hukuk Jürisi, Musk'ın lehine karar verdi. Ayrıca 2018'de Musk, Joe Rogan'ın podcastına kenevir içtiği zamana atıfta bulunarak Tesla'nın özel olarak devralınması için hisse başına 420 dolar fon sağladığını tweetledi. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu yorum için kendisine dava açtı, Musk geçici olarak başkanlıktan çekildi ve SEC ile anlaşarak Twitter kullanımındaki sınırlamaları kabul etti. Musk ayrıca yapay zekâ, toplu taşıma ve COVID-19 pandemisi hakkındaki görüşlerinden ötürü de önemli eleştiriler topladı. Musk, Twitter'ı 25 Nisan 2022 tarihinde yaklaşık 44 milyar dolara satın aldı. 9 Temmuz 2022'de ise ihalenin şartlarının delindiğini ifade ederek bu satın alım anlaşmasını feshetti.[36]
Erken yaşamı ve ailesi
Musk; 28 Haziran 1971'de Pretoria, Güney Afrika'da Elon Reeve Musk ismi ile dünyaya geldi.[29][37] Annesi Maye Musk (née Haldeman), Saskatchewan, Kanada'da doğmuş fakat Güney Afrika'da büyümüş bir model ve diyetisyendir.[38][39][40] Babası Errol Musk ise Güney Afrika'da doğmuş elektromekanik mühendisi, pilot, denizci, danışman ve emlak geliştiricisidir.[41] Video izleme sitesi Passionflix'un CEO'su Kimbal (1972 doğumlu) adında bir erkek kardeşe ve Tosca (1974 doğumlu) adında bir kız kardeşe sahiptir.[42][46][40] Anne tarafından büyükbabası Dr. Joshua Haldeman, Birleşik Devletler doğumlu bir Kanadalıydı.[47] Babasının büyükannesinin ise hem İngiliz hem de Pennsylvania Hollandalılarına dayanan soy ağaçları vardı.[48][49]
Annesi ve babası 1980'de boşandıktan sonra Musk, babasıyla birlikte Pretoria banliyölerinde yaşamaya başladı.[48] Ayrıca Musk'un baba tarafından bir üvey kız kardeşi[50] ve bir üvey erkek kardeşi vardır.[51]
Elon, kendi kendine yazılım programlayıp kodlamayı öğrendi. On iki yaşındayken kendi yazdığı Blastar adındaki uzay oyununu yaklaşık 500 dolara satarak ilk yazılım satışını yaptı.[52] Bryanston High School’da sekizinci ve dokuzuncu sınıfları geçtikten sonra Musk, Pretoria Boys High School’a geçip oradan mezun oldu. 1988 yılında henüz on yedi yaşındayken Güney Afrika ordusunda askerlik yapmamak için evinden ayrıldı ve “Askerlik yapmakla ilgili bir sorunum yok ancak Güney Afrika ordusunda askerlik yapıp siyahi insanları bastırmaya çalışmak bana vakit geçirmek için iyi bir yol gibi görünmedi.”[52] dedi. ABD’ye taşınmak istiyor ve şöyle diyordu: "Orası muhteşem şeylerin mümkün olduğu yer."[53]
1992 yılında Kingston, Ontario’daki Queen's Üniversitesinde iki yıl geçirdikten sonra Pennsylvania Üniversitesinde işletme ve fizik okumak için Kanada’dan ayrıldı. The Wharton School of the University of Pennsylvania’da ana dalını seçip ekonomi alanında lisans diploması aldı. Ayrıca University of Pennsylvania, School of Arts and Sciences’dan da fizik alanında yan dal diploması aldı.[54] Daha sonra uygulamalı fizik ve malzeme bilimi alanında doktora yapmak için Kaliforniya’nın Silikon Vadisi bölgesine taşındı. Ancak doktorayı tamamlamadı.
Lisans eğitimleri ve Thomas Edison, Nikola Tesla, Bill Gates, Steve Jobs, Walt Disney gibi yenilikçilerden aldığı ilhamla[55] Musk; girmek istediği, “insanlığın geleceğini en çok etkileyecek sorunlardan oluşan” üç alan tespit etti. Bu alanlar internet, temiz enerji ve uzaydı.[52]